Suwmiarki - jakie suwmiarki, jak mierzyć, podstawowe zagadnienia

Suwmiarka jest jednym z podstawowych narzędzi stosowanych do pomiaru wielkości geometrycznych elementów niezbędnych w produkcji, warsztacie, garażu, czy w domu. Za jej pomocą można zmierzyć ich wymiary zewnętrzne i wewnętrzne oraz głębokości. Zakresy pomiarowe suwmiarek zawierają się w przedziale od 0 do 150 mm (standardowo) lub nawet do 3000 mm.

Rodzaje suwmiarek

Zasadniczymi częściami konstrukcyjnymi wszystkich suwmiarek są: prowadnica i przesuwny suwak (stąd nazwa suwmiarka), powierzchnie pomiarowe (szczęki, wysuwka głębokościomierza) oraz urządzenie odczytowe.

Według kryterium sposobu odczytu wartości mierzonego wymiaru suwmiarki dzieli się na:

• suwmiarki noniuszowe zwane też analogowymi, wykorzystujące podziałkę kreskową wykonaną na prowadnicy oraz noniusz na suwaku,
• suwmiarki czujnikowe (zegarowe) posiadające czujnik zegarowy wraz z zębatką na prowadnicy,
• suwmiarki elektroniczne inaczej cyfrowe mające wykonany na prowadnicy lub naklejony liniał pojemnościowy wraz z elektronicznym wskaźnikiem cyfrowym (wyświetlaczem).

Budowa suwmiarki

Suwmiarka noniuszowa (suwmiarka analogowa) składa się z:

• szczęk stałej i ruchomej do pomiaru wymiarów zewnętrznych,
• szczęk stałej i ruchomej do pomiaru wymiarów wewnętrznych,
• noniusza,
• dźwigni zacisku ustalającego położenie przesuwnej szczęki,
• podziałki milimetrowej,
• głębokościomierza.

Suwmiarki te są wytwarzane o różnej skali, tj. 0 - 100 mm, 0 - 150 mm, 0 - 200 mm, 0 - 300 mm, 0 - 400 mm, 0 - 500 mm, 0 - 600 mm, 0 - 800 mm, 0 - 1000 mm, 0 - 1500 mm, 0 - 2000 mm, 0 - 3000 mm).

Noniusz jest pomocniczą podziałką zwiększającą dokładność odczytu na głównej podziałce kreskowej. Suwmiarka czujnikowa – zegarowa, tak jak noniuszowa składa się z prowadnicy i przesuwnego suwaka, a także powierzchni pomiarowych oraz urządzenia odczytowego. Posiada ona listwę zębatą na prowadnicy i czujnik zegarowy. Suwmiarka elektroniczna - cyfrowa, której działanie może być wynikiem pracy jednego z dwóch mechanizmów: indukcyjnego lub elektrodowego.

Jak poprawnie odczytywać pomiar z suwmiarki

Suwmiarka noniuszowa - suwmiarka analogowa

1. Rozsuwamy szczęki oraz umieszczamy w nich badany element. Następnie przesuwamy suwak tak, aby płaszczyzny stykowe szczęk zetknęły się z krawędzią przedmiotu.
2. Odczytujemy wymiary na podziałkach.
3. Pełną liczbę milimetrów pokazuje zerowa kreska noniusza (na głównej podziałce), zaś liczbę po przecinku określa pierwszy numer kreski noniusza pokrywającego się z kreską skali głównej.

Suwmiarka czujnikowa – zegarowa

1. Wkładamy w szczęki badany przedmiot i je dociskamy. Posiadają one czujnikowe listwę zębatą na prowadnicy i czujnik zegarowy, co pozwala na dokładny odczyt.
2. Pomiar pełnej liczby milimetrów elementu pokazuje główna skala, natomiast setne części milimetra odczytuje się na czujniku zegarowym

Suwmiarka elektroniczna — cyfrowa

1. Włączamy suwmiarkę i zsuwamy jej szczęki. Następnie sprawdzamy, czy jej wskazania wynoszą 0.
2. Rozsuwamy szczęki tak, aby ich rozstaw był większy od mierzonego przedmiotu.
3. Przykładamy narzędzie do przedmiotu i powoli dociskamy rozstaw szczęk. Zwracamy uwagę na to, aby szczęki przylegały do mierzonej powierzchni prostopadle, co zapewni uzyskanie precyzyjnego wyniku.
4. Odczytujemy wynik na wyświetlaczu.

Klasa dokładności suwmiarki

Dokładność pomiaru suwmiarki zależy od dokładności urządzenia odczytowego.

Suwmiarka analogowa ma przedziały dokładności:

• do 0,1 mm - noniusz 9 lub 19 mm,
• 0,05 mm - noniusz 19 lub 39 mm,
• 0,02 mm - noniusz 49 mm.

Suwmiarka elektroniczna (cyfrowa) lub zegarowa (czujnikowa) ma dokładność nawet do 0,01 mm. Podawana przez producentów niepewność pomiaru suwmiarkami jest większa niż rozdzielczość i silnie zależy od rodzaju pomiaru, urządzenia odczytowego, a także długości mierzonego wymiaru. Suwmiarki oraz wszystkie pozostałe przyrządy suwmiarkowe poddaje się wzorcowaniu wg norm: Polskiej Normy dotyczącej przyrządów suwmiarkowych: PN-M-53130:1980/Az1:1996 i Niemieckiej Normy dla przyrządów suwmiarkowych: DIN 862N.

Aby uzyskać więcej informacji na temat dokładności oraz w jaki sposób certyfikowane są narzędzia pomiarowe zapraszam do artykułu "Cała prawda o wzorcowaniu", gdzie opisane są procedury oraz wytyczne dotyczące wzorcowania narzędzędzi pomiarowych.

Limit Suwmiarka noniuszowa 150mm 26700302	Limit Suwmiarka elektroniczna cyfrowa 150mm 144550100	Neo Suwmiarka noniuszowa 150mm 75-000

Ponadto podstawowa zasada działania suwmiarki polega na tym, że dziesiąte części milimetra odczytuje się z noniusza. Wartości pełnych mm wskazywane są przez jego kreskę 0.

Lepsze suwmiarki posiadają podziałkę bezparalaksową, powodującą, że odczyt jest łatwiejszy i bardziej niezawodny. Jeszcze większą łatwość odczytu zapewniają suwmiarki elektroniczne wyposażone w wyświetlacz cyfrowy.
Również suwmiarki wyposażone w czujnik zegarowy zapewniają łatwość pomiaru, szczególnie przy pomiarach kontrolnych porównawczych, ponieważ wskazówka pokazuje wyraźnie, jak duże są różnice pomiędzy wynikami pomiarów.

Która suwmiarka jest najlepsza

Z porównanie parametrów takich jak: szybkość odczytu, niezawodność i cena wynika, że:

• Suwmiarka noniuszowa ma najgorszą szybkość odczytu, mniejszą dokładność, ale doskonałą niezawodność oraz najniższą cenę.
• Suwmiarka zegarowa ma lepszą szybkość odczytu i lepszą dokładność, ale gorszą niezawodność i wyższą cenę.
• Suwmiarka elektroniczna ma idealną szybkość odczytu i dokładność, niezawodność taką jak zegarowa i również cenę porównywalną do zegarowej.

Najlepszym modelem suwmiarki elektronicznej jest ten, który ma długą żywotność baterii i jest wyposażony w automatyczny włącznik i wyłącznik. W ciężkich warunkach należy używać suwmiarki cyfrowe ze wzmocnioną i uszczelnioną obudową, która zabezpieczy elektronikę przed wilgocią i pyłami. Najlepsza jest taka suwmiarka, ale z dużym i czytelnym ekranem. Ułatwia on pracę w warunkach słabego oświetlenia. Jest to dobre rozwiązanie dla użytkowników domowych i profesjonalistów. Należy jednak cały czas mieć na uwadze, że jest to elektronika, która w niektórych warunkach zewnętrznych może zawieść. Dlatego praktycznie każda suwmiarka z elektronicznym odczytem wyposażona jest również w skalę noniuszową. Warto od czasu do czasu porównać wynik z wyświetlacza z wynikiem pomiaru na skali.

Suwmiarka noniuszowa jest dobra dla osób wykonujących pomiary sporadycznie lub pracujących w środowiskach zakłócających pracę urządzeń elektronicznych. Plusem jest również to, że nie musi posiadać żadnego zasilania oraz jest praktycznie całkowicie odporna na czynniki atmosferyczne (oczywiście przy odpowiednim dbaniu o narzędzie).

Trudno jest jednoznacznie określić, która suwmiarka jest najlepsza. Zależy to bowiem od kilku czynników między innymi: celów i warunków do jakich chcemy ją zastosować, niezawodności i dokładności dla określonych pomiarów, a w końcu od kwoty pieniędzy, jaką dysponujemy, aby ją zakupić.

Topex Suwmiarka zegarowa analogowa 150mm 31C627	Limit Suwmiarka elektroniczna LCD 150mm 190140400	Geko Suwmiarka noniuszowa 150mm z blokadą G01490

Zbliżonym narzędziem do suwmiarki jest mikrometr, który służy do bardziej precyzyjnych pomiarów z dokładnością nawet do 0,01mm. Zaopatrując się w odpowiednie narzędzia pomiarowe, np. do warsztatu, taki mikrometr może również być niezwykle przydatny w określonych sytuacjach. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z blogiem Mikrometry budowa i zasada działania, w którym wyczerpująco opisaliśmy konstrukcję i sposób działania tego narzędzia.